Kaivandukoneh
Kaivandukoneh (lat.excavo-taltatan, otan) – perusmalli muansiirdökonehii kauhanke. Piätarkoitukse on muan kaivandu (mäinainehii, hyödykaivannoksii) da ripoitajien ainehien nostandu. Piäeričykse yhtenkauhan kaivandukonehii toizis muansiirdökonehis on se, gu muanotandu menöy , konzu ruado-oza liikkuu, a iče koneh ei aja. Pyörähtys kauhua purrandakse sežo menöy, konzu koneh seizou kohtal. Monikauhan kaivandukonehet voijah liikkuo, konzu kauhu ottau muadu (ezimerkiksi ojuakaivaijat), vaiku kauhat vältämättäh liikutah eriže šassis.
Käyttämine[kohenda | kohenda tekstu]
Kaivandukonehii käytetäh rakendamizen aigua, huonuksien riiččimizekse, tiedy rakendamikse da sežo muan kaivandakse i kiven louhindakse. Kaivandukonehes on ruado-oza (tavan mugah, vaihtamine), liikundu-oza (šassi) da voimu-oza. Kohtu, kus kaivandukoneh ruadau kauhal nimitetäh louhimo. Erol kaivandukonehii on se, gu niilois on suuri kogomus vaihtamii laittehii, ei gu vai eriläzet kauhat, ga vie nostimet, varret, nosto mačtat (ven. копровые мачты), sežo kohti ruadovehket:kauhat kaivamizekse , nostamizekse, greifernoit kahtu- da monileuguluuhizet, pehmittijät, kočkat.
Lajittelu[kohenda | kohenda tekstu]
Liikundu-ozan mallin mugah[kohenda | kohenda tekstu]
° telačieppizet tavallinel da levendettyl-pitkendettyl šassil;
° astuijat;
° ilmurengahil;
° automenol da erillinelauto šassil;
° traktoral;
° rel'soil da raudutiel (tavallinel raiživol);
° uidujat (muavezikoneh, muanammuldai);
° kaikkielpiäziel šassil (ezimerkiksi, pontonal da mahtonke astuo muadu myö);
° erillinel (jyrkypaltiel) šassil;
° yhstisteltyl šassil (ezimerkiksi ilmurengahil laskiettaminke raudutien rataspuaranke);
Ruavon mugah[kohenda | kohenda tekstu]
° ciklual ruadajat kaivandukonehet: yksikauhu kaivandukoneh ruadovehkienke:kauhat, kohtilabju, vastainelabju, greifer da muut;
° kaivandukonehet heitellemättomiä toimindua ( ojuakaivaju, pyörijy (rotornoi) da muut);
° tyhjyön da tyhjyön-imiet kaivandukonehet ( ezimerkiksi muaveziimiet konehet);
Käyttötarkoituksen mugah[kohenda | kohenda tekstu]
° ruadua louhimol;
° muanavandakse;
° kaivos (muan al ruadoloih);
° rakenduan kaikkehpättävät;
Voimu-laitehen mugah[kohenda | kohenda tekstu]
° poltomotoranke ( tavan mugah-diizeli);
° sähkö;
° ennen-höyry;
Histourii[kohenda | kohenda tekstu]
Virrallizes mieles ajatus keksie muansiirdokonehen kuuluu Leonardo da Vinči, häi vie 16 vuozisuan allus oli kehitännyh kuavu prototiipan nygyaigastu kaivandukonehtu-draglainua. On tiettävy piiroksen huahmukuva greiferua muanammuldajah niškoi, luajittu da Vinči 1500 vuvvel, myöhembi Leonardo otti ozua kanualan azundah Milanan alandos ičen keksindönke. Vaiku on tovestustu sit, gu ajembi, vuonnu 1420, venecilaizen painokses “ Kodeksu Džovanni Fontana” oli järjestetty tekstu muaničendanke muansiirdökonehtu, kuduadu käytettih kanavua syvendämizekse da meriportan levedämizekse. Vie eräs aigu Itualii, a juuri Venecii, aktiivizesti kehitti kaivandukonehii – konehet oldih tarvittu kanavua puhtastamikse. Myöhembi keksindö kehitettih Frantsiis da Amierikas. Aktiivine raudutien rakendus 1830-luvul da ruadajien vähys yllytti amerikkalastu konehmuasterii Uiljam Smit Otisua 1832-1836 vuozil keksia enzimäzen yksikauhainen kaivandukonehen. Otisan kaivandukoneh ei olluh ymbäripyörähtyi da liikkui rel’sua pitkin. Sel oli kauhu enämbi yhty kubometrii tilavustu da höyrymotor, kus oli 15 hevonvoimua. Patentu “nostokruanu-kaivandukonehel muadu kaivamikse da eistämikse” oli suattu Filadelfiis 15 kezäkuudu vuonnu1836 , vaiku tulipalon täh kai tehniekkudokymentat oldih hävitty, da toizen kerran patentu oli annettu 1838 vuvvel. Vuonnu 1840 oli azuttu 7 Otisan kaivandukonehii, kudamas 4 vuonnu1842 myödih Ven’ah Piiteri-Moskov raudutiedy rakendukseh. Jälles net myödih Uraluale da vuonnu 1848 enzimäzen kerran muailmas niidy käytettih raudurudan kehittämizekse Nižnies Tagilas. Enzimäine ven’an kaivandukoneh oli azuttu vuonnu1902 Putilovskoin zavodal. Myöhembi ilmestyttih monikauhan kaivandukonehet vai abzecerat, kuduat oldih ylen suuret da liikuttih rel’sua myöte, kaivames pitkät havvat. Niiloinke ruadoi äijy eriluadustu konehtu, kus huomattavu oli rel’sansiirdäi, kudai eisteli monimiäräzet kaivandukonehen rel’sat.