Pieni Selgi
Pieni Selgi -kylä, kudai nygöi kuuluu Suuri Selgi -kyläh, on Anuksen kanzallizes piiris. Anuksespäi Suureh Selgih on kymmene kilometrii, Suures Sellispäi Pieneh Selgih – vähembi kilometrii. Mollembat kylät ollah vahnat karjalazet kylät.
Sijoittumine
[kohenda | kohenda tekstu]Kylät ollah čomal kohtua, mägyričöil. Suures Sellis on järvi, kylän päivänlaskuagjal. Pienes Sellis – ei ole nigo järvie, nigo jogie, alandehel virduau vai pieni ojaine, kudamua sanotah Kumbojakse. Yhtelläh vien hädiä kylis ei tietä. Viet Pienes da Suures Sellis ollah lähäl muapindua, sendäh kylis on ylen äijy kaivuo da vezi niilöis on ainos. Rahvas pietäh kaivoloi kunnos, puhtastetah, ei čällätä.
Enne voinua
[kohenda | kohenda tekstu]Enne, vie enne voinua da voinan jällel, Suuri da Pieni Selgi oldih suuret kylät. Rahvas mustetah, Pienes Sellis jällel voinua oli enämbi 40 taloidu. Tänäpäi jäi vähembi 20. Nelli perehysty kaikkiedah eläy kyläs ymbäri vuvven. Äijät tullah kyläh vaiku kezäkse. Suures Sellis taloidu on enämbi dai eläjiä sežo. Nuordu on vähä, enimät rahvas ollah vahnembua polvie.
Kylät kučistuttih, konzu rahvahal loppih ruado. Rahvas ruattih kolhozois, Pienes Sellis oli Bol’ševik, Suures Sellis – Udarnik-kolhozu. Pienes Sellis paiči sarvipiädy žiivattua, kazvatettih lammastu da kanua. Vuvvennu 1959 nämmä kolhozat hävitettih, rodih yhtehine Kuittizen souhozu. Pienes Sellis mustellah oli vie paja da pikoi pieni voizavodu. Pajah niškoi hiildy varustettih yölöil. Konzu kyläs hävitettih kolhozu, paja siirrettih Suureh Selgih. Voizavodale kyläläzet tuodih omua maiduo, jogahizel oli oma normu tuodavannu. Voizavodal luajittih kannatestu da ruahtuo, sidä sit viettih Anuksen maidozavodah.
Oldihgo enne kluubat kylis, oldihgo laukat, oldihgo školat, oldihgo časounat. Täh päivässäh niilöis ei jiännyh nimidä. Kluubu Pieneh Selgih nostettih vuozien 1960 allus. Škola kyläs oli kahtes talois, nämmä taloit ku seizottih tyhjinny. Niilöin ižändät oldih elon sualois – meččyruadolois.
Ruppijevien talois opastuttih viijen da kuvvenden kluasan lapset, Räppijevien talois – toizen, nelländen da seiččemenden kluasan lapset. Kaheksandeh kluassah pidi lähtie opastumah Anukseh, kus lapset elettih internuatas. Vaiku nedälin lopukse tuldih kodih.
Histourielline eländykohtu
[kohenda | kohenda tekstu]Tänäpäi on yhtehine Suuri Selgi kylä. Kul’tuuruministerstvan käskys vuvvennu 1998 se pandih histouriellizien eländykohtien luvetteloh. Enzi kerduahäi kyliä mainitah 1707 vuvvel. Kylis tässäh on säilynyh vahnua karjalastu taloidu, ala- da yläpertilöin kel, tahnuoloin da sarualoin kel. Net kuulutah istourii-kul’turiizen perindön luvetteloh da ollah valdivon akkiloittavannu.
Pienes Sellis on kaksi mostu kodii: Ruppijevien (Pešoin kodi) da Räppijevien da yksi Lekoin aittu. Suures Sellis on tundiettu Dubrovinan taloi, kudamas kuvattih monii kuulužii ven’alazii fil’moi.
Suuren da Pienen Sellin taloloin nostandutaba sežo on perindölline. Net on nostettu riädyzeh nenga, ku yhten taloin bokkuikkunaspäi nävytäh kai dostalit taloit, kudamat ollah ielleh. Tämä vardoičči kylii tulipalolois. Kylih on jiännyh vahnua kurrensiibiaidua da viiziseinästy kylyy.
Pruazniekat
[kohenda | kohenda tekstu]Tänäpäi Suureh da Pienen Selgih kävyy äijy turistua. Hyö kävväh muite kaččomah, tullahgi pruazniekoile. Suures Sellis pietäh Il’l’anpäiviä 2. elokuudu, Pienes Sellis – Spuasanpäiviä 19. elokuudu. Nämmä vahnat kyläpruazniekat on elävytetty Anuksen liygiläzien muzein vuoh. Niilöih joga vuottu tulou äijy pajattajua da soittajua, omua kylälästy da tulolastu.