Vagoinkarvaine kvartsiittu
Vagoinkarvaine kvartsiittu on metamorfiene mägilaji. Se tarkoittau sidä, ku se rodivui jäyhtynös magmas da sit temperatuuran da painon vaikutukses muutti omat ominažuot. Sil on ainavoluaduine da harvinaine vagoinkarvaine väri.
Kogonažus[kohenda | kohenda tekstu]
Vagoinkarvazes kvartsiitas on enimälleh kvartsua – 70-98%. Sidä paiči sit on kiilduo, tal’kua da muašpuattua. Sidä pietäh puolikallehennu enzimäzen luavun mägilajinnu. Se kuuluu sih samazeh joukkoh, kui malahiittu, jamša da nefriittu. Tämä kvartsiittulaji on ylen čoma da luja, sendäh sidä sanotah vie tsuarilazekse.
Vagoinkarvaine kvartsiittu on ylen kova, muokata sidä on jygei, ga poliruiččemizen jälles sit luajitut azutekset ollah ylen čomat. Se on ylen kova, sendäh sidä ei pilata, sidä hallatah. Kvartsiitas on hienuo toine toizeh kiingieh ”kazvanuttu” jyviä, sendäh konzu kvartsiittu hallatah, ei rodei terävii agjoi da n’okkii. Suuruon puoles nämmä jyvät ollah enimälleh yhtenjyttymät, sendäh lämmites net levetäh tazazesti. Tämän hyvyös kvartsiittu on luguzien lämmitändöi da viluškoitandoi kestäi, sit ei lähte pahoi ainehii da se ylen vähän imöy iččeh vetty. Se voibi kestiä 1770 gruadusin lämmän.
Suandukohtat[kohenda | kohenda tekstu]
Tädä kvartsiittua suajah vaiku Karjalas Onieganrannikon piiris Oniegujärven päivänlaskupuolizel rannal Šokšan kyläs, sendäh puaksuh sidä sanotah šokšan kvartsiitakse.
Käyttö[kohenda | kohenda tekstu]
Vagoinkarvastu kvartsiittua käytetäh kylylöis, piälystämizes da rakendamizes. Kylylöis se hätken pyzyy lämmänny da andau kebjien magien löylyn, sendäh sih miellyttih kylyniekat.
Vuozisadassah XVIII tädä kivie piettih hinnois sen lujuon täh. Sih aigah sidä käytettih raudua da čugunua valajien päččilöin piälystämizes. Vaiku puolen vuozisuan mendyy ovvostettih, ku lykätäh päččih harvinastu da ainavoluadustu kivie. Tädä kivie ruvettih käyttämäh dvorčien, kirikkölöin, mustopaččahien čomendamizes. Kivie käytetäh sežo lagevoloin, trotuaroin da kävelykujoloin luadimizes, sendäh ku se on hyvä pahoin siälöin kestäi. Vagoinkarvastu kvartsiittua on käytetty Napoleonan kalmukivenny da Leninan mauzolein luadimizes.
On olemas mieli, ku vagoinkarvaine kvartsiittu on hyvä verenpainole, avvuttau nivelien da sivuloin kivistyksih, parandau verdy, kebjendäy ristikanzan oluo siän vaikuttamizes. Ga täs suuri merkičys vikse vie on omaluaduzel väril. Kačahtattos vai sih dai vihjuat sen ainavoluadužuon.