Karjalas-Suomelaine sosialistine nevvostotazavaldu

Karjalas-Suomelaine SNT:n flagu

Karjalas-Suomelaine SNT:n gerbu

Karjalas-Suomelaine sosialistine nevvostotazavaldu (Karjalas-Suomelaine SNT libo Nevvosto-Karjala) (suom. Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta) oli yhtenny Nevvostoliiton kuvvestostu tazavallas vuvves 1940 algajen vuodessah 1956. Vuonnu 1956 heinykuun 16. päivänny Nevvosto-Karjala uvvessah muutettih Ven'an sosialistizen federatiivizen nevvostotazavallan (Ven'an SFNT) Karjalan avtonoumizekse sosialistizekse nevvostotazavallakse (Karjalan ASNT).

Histourii

Sen jälles, konzu Karjala sai palan Suomen raja-alovehis, kudamii Nevvostoliitto sai Moskovan rauhusobimuksen mugah, vuonnu 1940 ( 31. päivänny kevätkuudu) Moskovas piettih Nevvostoliiton Korgeviman nevvoston VI kerähmö.

Täs kerähmös hyväksyttih zakon, kudaman mugah Karjalan avtonoumine sosialistine nevvostotazavaldu (Karjalan ASNT) muutettih Karjalas-suomelazekse sosialistizekse nevvostotazavallakse (Karjalas-suomelazekse SNT:kse). Sih ruvettih kuulumah Karjalankannas da Pohjas-Luadogan aloveh sego Sallan da Kuusamon päivännouzuozat.

Kezäl 1940 endizile Suomen alovehile perustettih seiččie uuttu piirii – Viborgan, Käkisalmen, Kurkijoven, Pitkyrannan, Sordavalan, Suojärven sego Jääsken piirit da kolme kylänevvostuo – Alakurtin, Kairolan da Kuolajärven – net kuuluttih Kiestingin piirih.

Silaigua Karjalas-suomelaine SNT rodih kolmandeksetostu Nevvostoliiton tazavallakse, sendäh gi Nevvostoliiton piäzakonah oli pandu muutoksii.

Tazavallan piälinnannu jäi Petroskoin linnu.

Voinan vuvvet (1941–1944)

Jatkovoinan (suom. Jatkosota) aigah suomelazet valloitettih Karjalas-Suomelazen SNT:n suuriman ozan. Silaigua Nevvosto-Karjalan piälinnannu oli Belomorsk. Suomelazii voitettih vuonnu 1944 kezäl Kannaksen suurhyökkävyksen aigah.

Voinanjälgehizet vuvvet (1944–1956)

Vuonnu 1944 Viborgan da Käkisalmen piirit luovutettih Venan SFNT:le (Leningruadan alovehele).

Vuonnu 1953 Alakurtin kylä rubei kuulumah Murmanskan aloveheh.

Vuonnu 1954 Moskovas olijas Ven'an ozuttelukeskukses avattih Karjalas-Suomelazele SNT:le omistettu ozuttelupaviljon (arhitektorat F.Rehmukov da A.Rezničenko).

Vuonnu 1955 (tuhukuun 24. päivänny) Kuolajärven kylä luovutettih Murmanskan alovehen Kandalahten piirile.

Vuozinnu 1954–1955 Suomen da Ven'an välizet yhtevykset ruvettih parenemah. Silaigua Suomen prezidentu oli J.Paasikivi, Nevvostoliiton johtajannu oli N. Hruščov. Vuvven 1956 allus Paasikivi kieldävyi menendäs vallittavakse prezidentakse, kevätkuus oli vallittu uuzi prezidentu Urho Kekkonen.

Vuvven 1956 allus Nevvostoliitto enne aigua andoi Suomele rauhusobimuksen mugah suavun Porkkalan, hyväksyi Suomen neitralitietan da ei vastustannuh sile liittyö Yhtestynnyzih Kanzukundih. Karjalas-Suomelazen SNT:n muuttamine Karjalan ASNT:kse ozutti suomelazile, gu Nevvostoliitto ei olluh Suomen vihaniekannu.

Vuonnu 1956 (16. päivänny heinykuudu) Karjalas-Suomelaine SNT sai virallizen Karjalan ASNT:n stuatusan da uvvessah rubei kuulumah Ven'an SFNT:h. Stuatusan muuttamizen virallizennu syynny oldih kanzalližusmuutokset (läs 80 % Tazavallan eläjis oldih ven'alazet, valgoven'alazet da ukrainalazet) sego se, gu pidi vältämättäh vähendiä valdivolline toimikundu (kuduah vuonnu 1955 piettih 19,6 miljonua rublua).

Tazavallan stuatusan muuttamizen jälles oli muutettavu Nevvostoliiton gerbu. Enne sie oli 16 lentastu, vuvves 1956 algajen vuodessah 1991 (Nevvostoliiton häviemizessäh) valdivonmerkis oli 15 lentastu.

Karjalas-Suomelazen SNT:n mustopaččahannu on Nevvostoliiton rahvahien Ystävyön fontuanu Moskovas.

Tazavallan kanzat

Karjalazet da suomelazet oldih vähäluguzet rahvas. Vuonnu 1939 suomelas-ugrilastu rahvastu (karjalazii, suomelazii da vepsäläzii) oli 27%, vuonnu 1959 – 18,3 %.

Vuonnu 1940 endizien Suomen alovehien suomelazet da karjalazet (enämbi 400 tuhattu hengie) lähtiettih pagoh Suomen keskuspiirilöih, vuozinnu 1941–1942 hyö tuldih järilleh Karjalah da vuonnu 1944 uvvessah lähtiettih Karjalaspäi. Heijän azemes Karjalah tuldih elämäh ven'alazet siirdolazet eri kohtispäi.