Stolakiža
Ulkoasu
Stolakiža — on moine kiža, kuduan ezinehet voijah sijoittua stolal libo kižuajoin kazis. Stolakižua ollah kižat, kudualoin kompliektas on kižakenty, kartit, kubiekat, fiškat da muudu.
Histourii
[kohenda | kohenda tekstu]Stolakižan histourii algavui ei vähembi 5500 vuottu tagaperin. Histouriekat mietitäh, ku kaikil stolakižoil on yhtehine histourii, ku kai nygyaigazil kižoil on muinazet prototipat.
Stolakižoin klassifikatsii
[kohenda | kohenda tekstu]Kižuajan lugumiärän mugah:
- Stolakižat yhteh kižuajah niškoi — kartikižat, kartipasjansat, madžong-pasjansu, pazlit.
- Miäritettyh kižuajah niškoi — eriluaduzet lougillizet da kiihuzet kižat. On äijy kižua, kudualois kižuajat istutah toine tostu vastalpäi — šahmatat, šuaškat, go, nardat. Dominoh voijah kižata 2-4 hengie, madžongah - 3 libo 4.
- Ollahgi olemas kižat, kudualoih voijah kižua menetiijä äijy kižuajua. Net ollah kartikižat.
Kižuajan yhtymyksien mugah:
- Jogahine puolistau iččie. Kai muut kižuajat ollah hänen kilbsilijat. Häi voittau libo jiähäh voitetukse. Tämän moizet kižat ollah šahmatat, preferansu.
- Jouko vastah joukkuo. Kišahmatatuajat juatah joukokse. Sidä voibi olla kaksi libo enämbi. Joukko voittau libo jiähäh voitetukse kogonah. Joukko voittau libo jiähäh voitetukse kogonah. Moine kiža on bridž.
- Liittymykižat. Kižan allus jogahine puolistau iččie, sit kižuajat yhtistytäh joukkoloih (liittymyksih) da kižatah yhtes. Liittymyä, kudai voitti, sanotah voittajakse libo jogahine sen kižai rubieu puolistamah iččie. Liittymystolakižat ollah harvinazet.
- Koperativukižat. Moizis kižois kižuajat kižatah yhtes - hyö voitetah libo jiähäh voitetukse yhtas. Moizet kižat ollah: Pandemija, Hanabi.
Kižan luondehen mugah:
- Intellektualizet (lougiellizet, strategiellizet) kižat. Moizis ižois vouttau se, ken voi oigieh analiziiruja kižatilandehtu da luadie oigien kävyndän. Moizet kižat: preferansu, nardat.
- Kiihukižat. Moizet kižat, kudualois piätökseh vaikuttau piävyndähine faktoru. Moizet kižat: ruletku.
Stolakižoin käyttämine
[kohenda | kohenda tekstu]- Joudoaigah, iloitukseh niškoi
- Yhtevykseh niškoi
- Kiihukižat, kilballizet
- Opastandukižat
Stolakižat karjalan kielel
[kohenda | kohenda tekstu]- Paimen
- Mafia
- Runohuavoine